Hańba! - "1939"

Najprawdopodobniej każda chociaż trochę zainteresowana muzyką alternatywną osoba w Polsce wie, czym jest krakowska Hańba! i z czym się ją je. Jeśli jednak jest jakimś cudem inaczej, to szybki recap - zbuntowana orkiestra podwórkowa, punk grany na banjo, tubę i akordeon, (ciągle jeszcze) Dwudziestolecie Międzywojenne. Jesteśmy więc w roku 1939, generał Franco przejął władzę w Hiszpanii po brutalnej wojnie domowej, rozpadła się Czechosłowacja, a za zachodnią granicą już całkiem otwarcie mówi się o wojnie. Niemniej wciąż jest pokój, dopiero co ukazał się film "Wichrowe Wzgórza", a reprezentacja Polski w piłce nożnej przegrała w Paryżu z Francją 0:4. Nie wszyscy sobie to uzmysławiają, ale ta wiosna wciąż była czasem jako takiej, podminowanej strachem i niepewnością, normalności. I poezją z tego okresu pożywiła się tym razem krakowska trupa.

"1939" to EP-ka, która wprowadza do twórczości Hańby kilka nowości. Po pierwsze, motywem przewodnim są tutaj morze, okręty, marynarka. W żaden sposób nie można powiedzieć, że chłopaki zaczęli śpiewać szanty. Raczej zaczerpnęli z ogólnej morskiej atmosfery. W końcu Bałtyk i dostęp do niego był u zarania wojny jedną z ważniejszych kwestii. Tak więc mamy koło ratunkowe na okładce płyty (a także na scenie w czasie koncertów), mamy pokrzykiwania mew i w końcu otwarcie utworem "Płyną okręty". Od razu z grubej rury i od razu moim zdaniem najlepszym kawałkiem.

Utwór skomponowany do słów wiersza Władysława Szlengla jest strzałem w dziesiątkę. Ciężko wyobrazić sobie tekst bardziej przystający do naszej obecnej rzeczywistości, niż ten zaczynający się słowami: Płyną okręty po bezdrożach / po oceanach i po morzach / płyną dniami, płyną nocami / płyną okręty z uchodźcami. Tekst mówi o uchodźcach żydowskich uciekających przed narastającym widmem zagłady, a przecież spokojnie mógłby znaleźć się w dzisiejszej gazecie w nieco tylko innym kontekście. A do tego, co równie ważne, znakomicie nadaje się do śpiewania łamanego przez skandowanie w wykonaniu zdzierającego - jak zwykle - głos Andrzeja Zamenhofa.

Następnie mamy "Polskie kolonie" - kawałek, który bardziej pasowałby może do poprzedniej płyty. Jednak wraz z następnymi "Łowami" dowiadujemy się o zespole kolejnej rzeczy - pomimo dość hermetycznego pomysłu na siebie, mogą współpracować z innymi projektami. Nawet oddalonymi od siebie o osiemdziesiąt lat. W "Łowach" oraz "Praczkach" Hańbę! wspomaga folkowe Sutari. Dziewczęcy głos uzupełnia krzyki Zamenhofa i łagodzący całość niski wokal Adama Sobocińskiego tak, jak powinien. Tymczasem to nie tylko o to chodzi, pojawienie się artystek w nagraniach współgra z sięgnięciem po wiersze Zuzanny Ginczanki. Zarówno "Łowy", jak i "Praczki" z jednej strony nawiązują do folku, a z drugiej oferują kolejną dozę antywojennego przesłania (Łup-cupu, szumi, pryska/ czarny olej, smoła śliska /krew stygnąca, gęste mrowie /śmierć w okopie, w polu, w rowie).

Oczywiście nasuwa się jedno bardzo ważne pytanie - jaka będzie Hańba! począwszy od września, kiedy słowa Niemcy się zbroją przestaną być niepokojącą wróżbą, a staną się piosenką dokumentalną. Bardziej rozgarnięci niż ja zadawali sobie to pytanie i do niczego nie doszli oprócz tego, że coś się zmieni. I trochę szkoda, bo wszyscy pokochaliśmy Hańbę! Taką, jaka jest. No ale przecież wojna tak działa - zabiera to, co kochamy, więc może to będzie dla nas kolejna lekcja ze strony krakowian. A mi wydaje się, że wśród opcji, jakie mogą rozważać muzycy jest też kilkuletni rozbrat z muzyką. W końcu czy to możliwe by znaleźli miejsce dla podwórkowej orkiestry na przejmującym grozą froncie?

Antena Krzyku/2019